Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, khi internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống xã hội, thì việc xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh, phát triển bền vững không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với mỗi quốc gia, mỗi tổ chức và từng cá nhân. Thực tế cho thấy, bên cạnh những lợi ích vượt trội mà không gian mạng mang lại, các nguy cơ đe dọa đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và an toàn cá nhân cũng đang ngày càng trở nên phức tạp, khó lường.
Không gian mạng ngày nay đã và đang trở thành “mặt trận” mới, nơi diễn ra sự đấu tranh quyết liệt giữa các giá trị tích cực và tiêu cực. Nếu như internet mở ra cơ hội để phát triển kinh tế số, nâng cao dân trí, cải thiện đời sống văn hóa, thì cũng chính không gian này lại đang bị các thế lực thù địch, phản động, tội phạm công nghệ cao triệt để lợi dụng. Chúng dùng mạng xã hội để xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, kích động chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tuyên truyền tư tưởng phản động, kích động bạo lực, truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Những hoạt động đó, nếu không được kiểm soát và ngăn chặn hiệu quả, sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với cá nhân, tổ chức mà còn đe dọa đến sự ổn định, phát triển của đất nước.
Tuy nhiên, không phải mọi rủi ro trên không gian mạng đều bắt nguồn từ những âm mưu thâm độc có chủ ý. Một phần không nhỏ xuất phát từ sự thiếu hiểu biết, thiếu ý thức và tâm lý chủ quan, nhẹ dạ cả tin của một bộ phận người dân khi tham gia môi trường mạng. Việc vô tình chia sẻ thông tin sai sự thật, tham gia các trò chơi may rủi, đầu tư tài chính ảo, cung cấp dữ liệu cá nhân cho các trang web giả mạo… đang khiến không ít người phải gánh chịu hậu quả nặng nề về vật chất và tinh thần.
Trước thực trạng đó, nâng cao ý thức cộng đồng về xây dựng không gian mạng an toàn, lành mạnh chính là chìa khóa then chốt. Ý thức đúng đắn sẽ là “lá chắn mềm” nhưng vô cùng hiệu quả để mỗi cá nhân tự bảo vệ mình và đóng góp vào sự an toàn chung. Để làm được điều này, công tác tuyên truyền cần được triển khai bài bản, thường xuyên và phù hợp với từng nhóm đối tượng.
Trước hết, phải đẩy mạnh việc phổ biến pháp luật, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò của Luật An ninh mạng năm 2018. Luật này quy định rõ những hành vi bị nghiêm cấm, trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong hoạt động mạng, đồng thời đề ra các biện pháp xử lý nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm. Việc tuyên truyền không chỉ dừng lại ở việc đọc – hiểu các quy định, mà cần làm rõ những tình huống thực tiễn, phân tích hậu quả thực tế từ những vụ việc vi phạm Luật An ninh mạng đã xảy ra, qua đó nâng cao khả năng nhận diện và phòng tránh cho người dân.
Song song với đó, cần tăng cường trang bị kiến thức, kỹ năng nhận biết các thủ đoạn lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Các đối tượng tội phạm ngày càng sử dụng những phương thức tinh vi, đánh vào tâm lý nhẹ dạ, hám lợi của người dân như giả danh cơ quan chức năng, dụ dỗ đầu tư tiền ảo, dự án tài chính đa cấp lãi suất cao, hoặc phát tán đường link giả mạo nhằm chiếm đoạt dữ liệu cá nhân. Việc tuyên truyền cần kịp thời cập nhật các chiêu trò mới, lồng ghép bằng những câu chuyện thực tế, gần gũi, dễ tiếp cận để mỗi người dân chủ động cảnh giác, tự bảo vệ mình và người thân.
Một vấn đề cũng cần đặc biệt lưu tâm là tác động tiêu cực của các sản phẩm văn hóa xấu, độc trên mạng đối với giới trẻ. Sự xâm nhập của các trào lưu lệch chuẩn, cổ xúy lối sống hưởng thụ, lệch lạc về giá trị đạo đức, cùng với các nội dung kích động bạo lực, vi phạm pháp luật trên mạng xã hội, nếu không được kiểm soát, sẽ đầu độc tinh thần, phá hoại nhân cách thế hệ tương lai. Công tác tuyên truyền vì vậy phải hướng đến việc xây dựng khả năng “miễn dịch” về tư tưởng cho thanh thiếu niên, giúp các em biết chọn lọc thông tin, phân biệt đúng – sai, tích cực tham gia các hoạt động lành mạnh trên không gian mạng.
Một điểm quan trọng không thể thiếu trong chiến lược tuyên truyền đó là phát huy vai trò nêu gương, định hướng của đội ngũ cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên. Mỗi cán bộ, đảng viên không chỉ là người thực hiện nghiêm túc các quy định về sử dụng internet, mạng xã hội, mà còn phải là những hạt nhân tích cực trong việc chia sẻ thông tin chính thống, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, lan tỏa những giá trị tích cực, văn minh trong cộng đồng mạng.
Bên cạnh nội dung, hình thức tuyên truyền cũng cần được đổi mới, đa dạng, hiện đại hóa. Các kênh truyền thanh cơ sở, các buổi sinh hoạt chi bộ, tổ dân phố, trường học vẫn giữ vai trò quan trọng, nhưng cần kết hợp chặt chẽ với truyền thông số, tận dụng hiệu quả mạng xã hội, các nền tảng trực tuyến để tiếp cận nhanh chóng, rộng rãi tới từng nhóm đối tượng. Việc tuyên truyền phải đảm bảo tính liên tục, linh hoạt, sáng tạo, lấy người dân làm trung tâm và phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng: cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, doanh nghiệp viễn thông, nhà cung cấp dịch vụ internet.
Không gian mạng là một phần của đời sống thực. Sự an toàn, lành mạnh của không gian mạng chính là tấm gương phản chiếu trình độ văn minh, sức mạnh nội tại của xã hội. Vì vậy, xây dựng không gian mạng an toàn, lành mạnh không thể chỉ bằng những khẩu hiệu tuyên truyền đơn thuần, mà đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự chủ động, tự giác của mỗi cá nhân. Khi mỗi người dân đều ý thức được rằng mình là một “công dân số” có trách nhiệm với môi trường chung, thì lúc đó, chúng ta mới có thể thực sự yên tâm bước vào kỷ nguyên số với nền tảng vững chắc, an toàn.
Không gian mạng an toàn hôm nay chính là bảo đảm vững chắc cho sự phát triển phồn thịnh của đất nước ngày mai. Và hành trình đó bắt đầu từ việc nâng cao nhận thức, biến nhận thức thành hành động thiết thực của mỗi người dân ngay từ hôm nay.
